Σταγονες της Στυγος

Αναδημοσίευση από 28/10/13 – Συντάκτης: ΑΗΔ (ευρέως γνωστός ως Αάαπης)

Η σημερινή μας πρόταση είναι επετειακή. Πρόκειται φυσικά για το τραγούδι «Στη Ρώμη», πού έμεινε γνωστό ως «Κορόιδο Μουσολίνι».

Το τραγούδι είναι του ιταλού συνθέτη Eldo di Lazzaro. Τους ελληνικούς στίχους έγραψε ο μετέπειτα γνωστός κονφερανσιέ Γιώργος Οικονομίδης. Ο ίδιος δήλωνε ότι έγραψε τους στίχους σε ένα πακέτο από τσιγάρα την ώρα της σκοπιάς. Το τραγούδησε ο νεότατος τότε Νίκος Γούναρης (1915-1965) με συνοδεία χορωδίας. Παρ’ όλο που η Σοφία Βέμπο θεωρείται η τραγουδίστρια της Νίκης, εν τούτοις δεν ηχογράφησε ποτέ αυτό το τραγούδι.

Το τραγούδι, το οποίο κυκλοφόρησε στην Ιταλία το 1938 με τίτλο Reginella Campagnola (η χωριατοπούλα Ρετζινέλλα), είχε ήδη γίνει μεγάλη επιτυχία διεθνώς. Στην ιταλική βερσιόν περιέγραφε τη ζωή της Ρετζινέλλα, μιας χωριατοπούλας από τα βουνά του Αμπρούτζι.

http://www.youtube.com/watch?v=IO_K9oQhUTI

Το τραγούδι είχε ήδη μάλιστα ηχογραφηθεί στην Ελλάδα το 1940 με ελληνικούς στίχους του Πωλ Μενεστρέλ από τον Φώτη Πολυμέρη με τίτλο «Μικρή χωριατοπούλα»

Είχαν μάλιστα υπάρξει και δύο ρεμπέτικες διασκευές από τον Σπύρο Περιστέρη, στις οποίες αυτός κράτησε μόνο την εισαγωγή από το ιταλικό τραγούδι.

Η πρώτη από αυτές με τίτλο «Μανάβισσα και Γαϊδουράκι» είχε εκτελεστές τους Μάρκο Βαμβακάρη και Στράτο Παγιουμτζή. Αφορά μια μανάβισσα που διαλαλεί το εμπόρευμά της. Προσέξτε τις ιαχές του Στράτου προς το γαϊδουράκι:

Η δεύτερη εκτέλεση με τίτλο «Το μαναβάκι στις γειτονιές» έχει εκτελεστή μόνο τον Στράτο Παγιουμτζή. Εδώ πρόκειται για ένα τσαχπίνικο μαναβάκι που την πέφτει στις κοπελιές. Φυσικά δεν λείπουν και πάλι οι ιαχές του Στράτου.

http://www.youtube.com/watch?v=PduRBZuXt-c

Καλή σας μέρα, Ζήτω το Έθνος.

–

Συντάκτης: ΑΗΔ (ευρέως γνωστός ως Αάαπης)

Σήμερα έχουμε ένα παντελώς άγνωστο αριστούργημα του λαϊκού τραγουδιού:

«Παράκλησις»

σε μουσική Μανώλη Χιώτη, στίχους Γιώργου Βρούβα με ερμηνευτές τους Στέλιο Καζαντζίδη, Μαρινέλλα και Μανώλη Χιώτη.

Το τραγούδι ηχογραφήθηκε στις 15-9-1961 στη Columbia. Παίζουν μπουζούκι οι Μανώλης Χιώτης και Χάρης Λεμονόπουλος. Στην ηχογράφηση χρησιμοποιήθηκαν και κλασικοί μουσικοί: Βιολί έπαιζε ο Βύρων Κολάσης, βιολοντσέλο ο Σωτήρης Ταχιάτης και κοντραμπάσο ο Ανδρέας Ροδουσάκης.

Οι στίχοι του τραγουδιού είναι οι ακόλουθοι.

Κάνε τη νύχτα μου αυγή
τον ήλιο να χορτάσω
και τα χειλάκια σου πηγή 
να πιω να ξεδιψάσω.

Κάνε τον πόνο μου γιορτή
πριν σβήσω απ'το κλάμα
κάνε το δρόμο μου πλατύ
για να μας φέρει αντάμα.

Κάνε τα χέρια σου φωλιά
να μπω να ξαποστάσω
και μη θυμάσαι τα παλιά
κι εγώ θα τα ξεχάσω.

Κάνε τη νύχτα μου αυγή
θα στο χρωστώ για χάρη
και την αγάπη σου πουλί
και στείλτο για να με πάρει

Η ιστορία του τραγουδιού έχει ως εξής: Πρόκειται για το πρώτο τραγούδι του στιχουργού Γιώργου Βρούβα. Έγραψε αυτούς τους στίχους, μια προσευχή – παράκληση του άνδρα προς τη γυναίκα, και τους πήγε στον Χιώτη, ο οποίος ενθουσιάστηκε και έφτιαξε ένα έντεχνο τραγούδι διαφορετικό απ’ ό,τι είχε γράψει μέχρι τότε. Το τραγούδι ξεκινάει με μερικές πενιές μπουζουκιού και ακολουθεί το βιολοντσέλο για ν’ αρχίσει η παράκληση με ένα συγκλονιστικό Καζαντζίδη. Στο μεσαίο ορχηστρικό κομμάτι η ορχήστρα απογειώνεται: Ξεκινάει με το βιολοντσέλο, προστίθεται το βιολί και μετά μπαίνουν τα μπουζούκια σε μια ηχητική πανδαισία. Αμέσως μετά η Μαρινέλλα σε ντουέτο με τον Χιώτη απαντούν στον Καζαντζίδη, για να κλείσει και πάλι ο Καζαντζίδης σόλο.

Πρόκειται για ένα μεγάλο έντεχνο τραγούδι, το καλύτερο από τα περίπου 35 τραγούδια του Χιώτη που ερμήνευσε ο Καζαντζίδης, το οποίο όμως χάθηκε ή ενδεχομένως και θάφτηκε από την Columbia. Η αιτία πιθανώς να οφείλεται στους προσανατολισμούς της Columbia εκείνη την εποχή. Το αφεντικό, ο Τάκης Β. Λαμπρόπουλος, είχε διαθέσει στον Θεοδωράκη ό,τι καλύτερο είχε η εταιρεία εκείνη την εποχή από μουσικούς και τραγουδιστές. Έτσι στις 21-3-1961 ο Καζαντζίδης ηχογραφεί τα έξι τραγούδια του Μίκη που ερμήνευσε προδικτατορικά (Είναι μεγάλος ο καημός, Βράχο-βράχο κλπ.). Στις 10-8-1961 ο ίδιος ηχογραφεί τα μόνα (4) τραγούδια που Χατζιδάκι που ερμήνευσε στη ζωή του (Το πέλαγο είναι βαθύ, ο Κυρ Αντώνης, Κουρασμένο παλικάρι και Αθήνα). Επρόκειτο για την πιο έντεχνη χρονιά του Καζαντζίδη. Μέσα σε αυτό το κλίμα συνειδητής προώθησης των Χατζιδάκι – Θεοδωράκη, το τραγούδι αυτό του Χιώτη δεν προωθήθηκε και αδικήθηκε.

Τέλος να σημειώσω ότι ο Χιώτης είναι αυτός που διαμόρφωσε τη φωνή του Καζαντζίδη, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Στο ξεκίνημά του ο Καζαντζίδης τραγουδούσε με βαρύ ύφος, όπως ο Πρόδρομος Τσαουσάκης. Ο Χιώτης του άλλαξε στυλ στη φωνή και τον έπεισε α τραγουδάει όπως ξέρουμε.

—

Συντάκτης: ΑΗΔ (ευρέως γνωστός ως Αάαπης)

Το σημερινό μας τραγούδι είναι ο «Μίμης ο Τσιγγάνος».

Τη δεκαετία του 1960 ο Θεοδωράκης κάνει ένα διάλειμμα στη συνεργασία του με τον Μπιθικώτση και ηχογραφεί δύο τραγούδια σε μουσική δική του και ποίηση του Μιχάλη Κατσαρού: «Μίμης ο Τσιγγάνος» και «Αυτούς που βλέπεις».

Τα τραγούδια τα εκτελεί ένας τσιγγάνος τραγουδιστής, ο Κώστας Χατζής, ο οποίος έκανε τότε τα πρώτα του βήματα στη μουσική ζωή της Αθήνας.

Το παραπάνω άσμα διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από το λαϊκό ύφος των θεοδωρακικών τραγουδιών της δεκαετίας του ‘60 και έχει τη φόρμα μιας νεοκυματικής μπαλλάντας με κιθάρα, απαλό ακκορντεόν και κρουστά. Το μπουζούκι ακούγεται λίγο στο βάθος, προς το τέλος του τραγουδιού.

Ο Κώστας Χατζής έχει γεννηθεί το 1936 στη Λειβαδιά από τσιγγάνικη οικογένεια μουσικών. Ο παππούς του από τη μάνα του ήταν ένας από τους μεγαλύτερους λαϊκούς κλαριτζήδες της εποχής του, ο Κώστας Καραγιάννης. Σώζονται μερικές θαυμάσιες ηχογραφήσεις του. Ο δε πατέρας του, Δημήτρης Χατζής, έπαιζε σαντούρι.

Ο Κώστας Χατζής εκτός από τα παραπάνω δύο τραγούδια, τραγούδησε σε μουσική Θεοδωράκη και τους «Λιποτάκτες», σε δεύτερη εκτέλεση.

Ο ποιητής Μιχάλης Κατσαρός (1919-1998) γεννήθηκε στην Τριφυλία της Μεσσηνίας. Ποιήματά του μελοποίησε ιδίως ο Γιάννης Μαρκόπουλος. Τα προαναφερθέντα δύο τα έγραψε ειδικά για τον Κώστα Χατζή

—

Γαρύφαλλο στ’ αυτί

Συντάκτης: ΑΗΔ (ευρέως γνωστός ως Αάαπης)

Πρωτακούστηκε στην ελληνική ταινία του Αλέκου Σακελλάριου “Λατέρνα, Φτώχεια και Φιλότιμο» (1955)”, τραγουδισμένο από τη Σούλη Σαμπάχ, τον Βασίλη Αυλωνίτη, τον Μίμη Φωτόπουλο και χορωδία.

http://www.youtube.com/watch?v=G3LQeuCBqbc

Ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά με την Έλσα Λάμπο (Ελένη Λαμπίρη) και τον Τόλη Χάρμα. Πολύ ενδιαφέρουσα και άγνωστη εκτέλεση:

http://www.youtube.com/watch?v=-6I2j2LyT30

Έγινε πασίγνωστο στη συνέχεια στην εκτέλεση με τους Μπιθικώτση και Ελένη Κώτσογλου:

http://www.youtube.com/watch?v=wifxugzoTOw

Πιστεύεται γενικώς ότι το τραγούδι αυτό, όπως και το «Είμαι άντρας και το κέφι μου θα κάνω», έχει γραφτεί από τον Μάνο Χατζιδάκι.

Πλην όμως φαίνεται ότι αμφότερα γράφτηκαν από τον Τόλη Χάρμα (Απόστολο Χαρμαντά), ο οποίος με τη μεσολάβηση του Φίνου τα πούλησε στον Χατζιδάκι προκειμένου να μπορέσει να παίξει στην ταινία. Μάλιστα το «Είμαι άντρας» κυκλοφόρησε στην ίδια εκτέλεση, με τραγουδιστή τον Πάνο Γαβαλά, με δύο διαφορετικές ετικέτες στο δίσκο. Η παλιότερη έγραφε ως συνθέτη τον Τόλη Χάρμα και η αμέσως επόμενη τον Χατζιδάκι. Ο Χάρμας ποτέ δεν έκανε λόγο για την πατρότητά του στα δύο αυτά τραγούδια. Λίγο πριν πεθάνει το παραδέχθηκε σε μια συνέντευξη, όταν του παρουσίασαν την ετικέτα με το όνομά του.

—

Με το σημερινό άρθρο εγκαινιάζουμε ένα νέο ένθετο (ή μία νέα στήλη αν προτιμάτε) που συλλέγει Μουσικές Σταγόνες από προτάσεις καλών μου φίλων.  Ελπίζω να σας αρέσει.

Η σατράπισσα (Αραμπάς περνά) 

Από τον: ΑΗΔ (ευρέως γνωστό ως Αάαπη)

Στη σημερινή μας πρόταση έχουμε ένα πασίγνωστο τραγούδι: Η σατράπισσα (Αραμπάς περνά) του Βασίλη Τσιτσάνη σε στίχους Κώστα Μάνεση. Θα ήθελα να επιστήσω τη προσοχή των ακροατών στα ακόλουθα:

Το τραγούδι ηχογραφήθηκε σε δύο εκτελέσεις το 1948. Η μία έγινε στην Columbia/His Masters’ Voice με ερμηνευτή τον Στέλιο Κερομύτη και τους Σωτηρία Μπέλλου και Στελλάκη Περπινιάδη σε «διάλογο» μαζί του

http://www.youtube.com/watch?v=UPbXM4jMF7g

Η άλλη εκτέλεση στην Odeon /Parlophone έχει ερμηνευτή τον Μάρκο Βαμβακάρη, στον οποίο απαντούν η Σούλα Καλφοπούλου και ο Βασίλης Τσιτσάνης.

http://www.youtube.com/watch?v=JYGATC8TVSo

Και στις δύο ηχογραφήσεις τον πρωταγωνιστικό ρόλο έχει ένας μπάσος τραγουδιστής (Κερομύτης – Βαμβακάρης) με χαρακτηριστική ρεμπέτικη φωνή. Αξίζει όμως να προσεχθεί η διαφορά στην ενορχήστρωση: Στην εκτέλεση με τον Κερομύτη έχουμε μπουζούκια με ακκορντεόν, ενώ αντίθετα σε αυτή του Βαμβακάρη αντί για ακορντεόν έχουμε πιάνο: Προσέξτε πώς απαντά το πιάνο στο μπουζούκι, ιδίως στο τελευταίο ορχηστικό τμήμα του τραγουδιού.

Θα ήθελα, τέλος, να προσθέσω ότι μεταπολεμικώς είχε περάσει η χρυσή εποχή του Βαμβακάρη ως συνθέτη. Πλην όμως ο Τσιτσάνης επέμενε να τον χρησιμοποιεί ευρύτατα ως τραγουδιστή, παρά το γεγονός ότι οι φωνητικές του δυνατότητες δεν ήταν π.χ. σαν του Στράτου Παγιουμτζή, διότι θεωρούσε ότι ο Μάρκος έχει χαρακτηριστική φωνή που ταίριαζε απόλυτα στο ύφος των τραγουδιών του.